Projekt „Powrót do szkoły”
21 grudnia 2022Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych we współpracy z Fundacją Razem Pamoja od 2021 roku realizuje projekt „Powrót do szkoły”, którego ideą jest wprowadzanie sztuki współczesnej do przestrzeni edukacyjnych. Projekt nawiązuje do modernistycznej tradycji obecności sztuki w szkołach i stawia sobie za cel tworzenie miejsc, w których uczniowie i uczennice mają styczność ze sztuką jako integralnym elementem codzienności szkolnej. Dzięki temu działania artystyczne stają się nie tylko dekoracją, lecz przede wszystkim przestrzenią dialogu między twórcami a młodzieżą, inspirującą do krytycznego myślenia, kreatywności i refleksji nad otaczającym światem.
Realizacja projektu jest możliwa dzięki środkom pozyskiwanym z aukcji sztuki współczesnej. Pierwsza aukcja odbyła się w lutym 2022 roku, a wystawę przedaukcyjną zaprezentowano w Liceum im. Mikołaja Reja w Warszawie. Dochód z aukcji, wynoszący 381 600 zł, został przeznaczony na realizację artystycznych interwencji w szkołach.
Kolejne aukcje organizowane były m.in. w Zachęcie, a także w przestrzeni Muzeum Władysława Broniewskiego, gdzie w marcu 2024 roku odbyła się wystawa „Every School is an Art School”, zakończona aukcją charytatywną.
Realizacje w szkolach:
I Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Koninie (2021)
„Kantyna Szkolna Calipso” – transformacja przestrzeni kawiarenki autorstwa Krzysztofa Grzybacza.
„Świetlica Świetlik” – projekt Katarzyny Olmy, w ramach którego powstały prace Adama Nehringa, Jana Eustachego Wolskiego i Joanny Tochman.
Pomnik Tadeusza Kościuszki – nowa interpretacja pomnika przygotowana przez Przemka Branasa.
„Tryton Tryptyk” Anny Zaradny – instalacja świetlna i dźwiękowa wraz z poematem-definicjami.
III Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Tychach (2022)
Szkoła mieści się w modernistycznym budynku z lat 60., którego przestrzeń edukacyjną dopełnia mozaika autorstwa Franciszka Wyleżucha. W ramach projektu powstały tam:
„Totem / Światowid” – instalacja Cezarego Poniatowskiego, pełniąca funkcję zarówno fontanny, jak i stojaka rowerowego.
Murale Pawła Susida – wprowadzające elementy sztuki w codzienną przestrzeń uczniów.
„Ogród Wyspiańskiego” – realizacja Anny Orłowskiej we współpracy z inicjatywą Zielone Balkony, łącząca elementy przyrody i sztuki.
V Liceum Ogólnokształcące w Toruniu (2022)
„Patrz i ucz się” autorstwa Macieja Cholewy.
„Abstrakcja użytkowa” Bartka Buczka.
Kuratorką toruńskiej odsłony projektu była Katarzyna Wąs.
Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. Wojciecha Garsona w Warszawie (2023)
„Portret społeczności” autorstwa Patryka Różyckiego, zrealizowany we współpracy z uczennicami i uczniami szkoły: Amelią Chrzanowską, Amelią Mizerską, Barbarą Grubek, Dianą Krysko, Mają Rulską, Mają Ziemiec, Nat Klimaszewską, Olą Przejsz, Olgą Żmigrodzką, Maxem Hańderkiem, Hanną Gierwiłło, Alicją Jankowiak i Martyną Baranowicz. Kuratorką projektu była Joanna Kordjak.
Wystawy przedaukcyjne:
„Autoportret na tle szkoły” – wystawa, na której zaprezentowano m.in. pracę Alicji Białej zrealizowaną we współpracy z Dominiką Wilkosz i Alicją Sznajder.
„Every School is an Art School” – wystawa zorganizowana w Muzeum Władysława Broniewskiego w Warszawie (12–23 marca 2024), prezentująca prace m.in. Pawła Althamera, Goshki Macugi, Agnieszki Brzeżańskiej, Pauliny Ołowskiej, Przemysława Branasa, Jakuba Čuški, Edny Baud, Sharon Lockhart, Adéli Janskéj i Marty Nadolle.
Dzięki zaangażowaniu artystów, kuratorów, nauczycieli i uczniów projekt stał się unikalnym przykładem współpracy środowiska sztuki i edukacji, a także dowodem na to, że szkoła może być przestrzenią otwartą na najnowszą sztukę i żywy dialog z kulturą.
