Siódma edycja szkolenia „Alfabet sztuki, czyli jak czytać sztukę współczesną”

październik 2017 - styczeń 2018

SZKOLENIE DLA NAUCZYCIELI 2017
ALFABET SZTUKI, CZYLI JAK CZYTAĆ SZTUKĘ WSPÓŁCZESNĄ

Alfabet sztuki to cztery spotkania ze sztuką współczesną i twórczością wybranych artystów, których prace znajdują się w zbiorach Zachęty lub prezentowane są na aktualnych wystawach. Sztuka współczesna jest wielowątkowa, a tematem dzieł często stają się problemy społeczne, polityczne, czy światopoglądowe. Artyści, komentując aktualne i historyczne zjawiska, posługują się różnymi mediami (film, rzeźba, fotografia, malarstwo, performans). Celem szkolenia jest prezentacja metod angażowania ucznia w samodzielną analizę dzieła sztuki oraz doskonalenie narzędzi do interpretowania i odczytywania języka współczesnych artystów, a także nauka kreatywności poprzez oglądanie prac, dyskutowanie o nich i branie udziału w inspirowanych nimi warsztatach. Rozmawiając z uczniami o sztuce współczesnej, uczymy ich świadomego odbioru rzeczywistości i krytycznego stosunku do informacji kreowanych przez media. Podczas szkolenia zostaną omówione między innymi takie zagadnienia jak: sztuka w przestrzeni publicznej, sztuka zaangażowana społecznie, sztuka krytyczna, wątki historyczne w twórczości współczesnych artystów, czy projektowanie graficzne. Opowiemy również, jak twórczo wykorzystać w edukacji zasoby portalu otwartazacheta.pl, wskażemy inne portale i strony internetowe, z których warto czerpać wiedzę o sztuce współczesnej.

Szkolenie obejmujące łącznie 40 godzin lekcyjnych przeznaczone jest dla nauczycieli szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, nauczających wiedzy o kulturze, historii sztuki, języka polskiego i przedmiotów artystycznych oraz wszystkich tych, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzę o sztuce współczesnej i poszukują inspiracji do prowadzenia zajęć. Uczestnicy otrzymają zaświadczenia ukończenia kursu oraz materiały edukacyjne.

6 października (piątek) 2017

16.30–17 — powitanie uczestników, wprowadzenie, przedstawienie programu szkolenia

17–20 — warsztaty Opowieść kolekcji

prowadzenie: Magdalena Staroszczyk

Czy kolekcja Zachęty może stanowić narrację? Jakie opowieści można w niej odnaleźć? Zbadamy to z pomocą niewidzialnych przedmiotów z niewidzialnych worków, wspólnego śnienia i innych nietypowych narzędzi. Warsztaty mają charakter opowiadania, wykorzystują techniki teatru improwizowanego i storytellingu. Służą rozwijaniu wyobraźni i wrażliwości na osobisty odbiór sztuki współczesnej.

Warsztaty inspirowane grą zatytułowaną Graj w kolekcję! dostępną na www.zacheta.art.pl

Magdalena Staroszczyk — doktorantka w Instytucie Kultury Polskiej UW, muzealniczka. W działaniach edukacyjnych wykorzystuje swoje doświadczenie w pracy z teatrem improwizowanym, performansem i storytellingiem. Z Zachętą współpracuje od 2013 roku, prowadząc zajęcia w ramach szkoleń z cyklu Alfabet sztuki, czyli jak czytać sztukę współczesną.

20 — kolacja w Zachęcie (bistro Po prostu Zachęta) 

7 października (sobota) 2017

9–13 Warsztaty Wystawa jako pole działania

prowadzenie: Marcin Matuszewski i Anna Zdzieborska

Jak wiele o dziełach sztuki możemy się dowiedzieć, zwiedzając wystawę samodzielnie? Jak zmienia się nasz odbiór w zależności od tego, czy oglądamy wystawę sami czy jesteśmy oprowadzani przez przewodnika? Jak dzieło sztuki może nas inspirować? Podczas warsztatów poświęconych analizie dzieła sztuki wspólnie obejrzymy aktualne wystawy. Na przykładzie materiałów edukacyjnych przygotowanych i udostępnianych przez Zachętę oraz prostych ćwiczeń inspirowanych wybranymi pracami rozwijać będziemy narzędzia do interpretowania i odczytywania języka współczesnych artystów.

Anna Zdzieborska — historyczka sztuki, edukatorka, pracowniczka działu edukacji w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki. Koordynatorka i autorka programów i projektów edukacyjnych w Zachęcie, m.in. programów towarzyszących wystawom, programów kierowanych do osób niewidomych, niesłyszących i ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz projektu Zachęta dla nauczycieli obejmującego szkolenia, spotkania, warsztaty i konferencje dla nauczycieli. Prowadzi warsztaty o sztuce współczesnej dla młodzieży i dorosłych. Koordynatorka konferencji z cyklu Sztuka edukacji.

Marcin Matuszewski — student kulturoznawstwa w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. W  Zachęcie prowadzi warsztaty dla młodzieży, oprowadza po wystawach, prowadzi spotkania z cyklu Sztuka dostępna oraz szkolenia dla nauczycieli. W wolnych chwilach tworzy kolaże.

13.00–13.30 — przerwa

13.30–15.00 — Warsztaty Autoportret

prowadzenie: Maria Kiesner

Maria Lassnig dużo uwagi poświęcała obserwacji własnego ciała. Skupiała się przede wszystkim na relacji swojego wnętrza z otaczającym światem. Obserwacje i doświadczenia przełożyła na język sztuki, tworząc liczne autoportrety. Przez blisko 70 lat swojej aktywności artystycznej namalowała setki autoportretów przedstawiających ją w różnych kontekstach i momentach życia. To malarska opowieść o kruchości ludzkiego ciała, upływie czasu i przemijaniu.
Podczas warsztatów każdy z uczestników stworzy swój własny malarski autoportret.

Więcej o wystawie: https://zacheta.art.pl/pl/wystawy/maria-lassnig

Maria Kiesner — absolwentka Wydziału Malarstwa w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (dyplom pod kierunkiem prof. J. Modzelewskiego). W 2009 obroniła doktorat pod tytułem “Miasto przed burzą” na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W latach 2005 i 2007 stypendystka MKiDN. Od 2008 roku pracuje jako adiunkt w Instytucie Edukacji Artystycznej na Akademii Pedagogiki Specjalnej im Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, gdzie prowadzi zajęcia z przedmiotów malarstwo oraz metodyka nauczania plastyki. W roku akademickim 2015-2016 pracowała jako asystent w pracowni Malarstwa i rysunku Prof. Andrzeja Bieńkowskiego i Prof. Łukasza Korolkiewicza na Wydziale Wzornictwa warszawskiej ASP oraz prowadziła samodzielnie pracownię malarstwa w Katedrze Mody Wydziału Wzornictwa APS w Warszawie. Maluje architekturę i pejzaże miejskie. Przedstawia obiekty realistycznie, ascetycznie i bez sztafażu. Interesują ją fabryki, dworce, szkoły, domy kultury i zapomniane relikty socmodernizmu i modernizmu.

15 — obiad w Zachęcie (bistro Po prostu Zachęta)

24 listopada (piątek) 2017

16.30-18 — warsztaty Zapis emocji

Podczas warsztatów pozmawiamy o emocjach, ich ekspresji i obecności w sztuce abstrakcyjnej. Czy rzeczywiście z dzieła nieprzedstawiającej nic nie sposób wyczytać? Na koniec stworzymy własne prace abstrakcyjne ilustrujące nazwane przez nas emocje. Spróbujemy wyrazić je również w Polskim Języku Migowym.

Prowadzenie: Daniel Kotowski

Daniel Kotowski — absolwent Polsko­ – Japońskiej Akademii Technik Komputerowych, obecnie na studiach magisterskich na Architekturze Wnętrz w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Jest aktywnym członkiem Grupy Artystów Głuchych. Interesuje się sztuką, architekturą wnętrz i architekturą. Od 2017 roku prowadzi w Zachęcie cykl spotkań „Zachęta miga” w Polskim Języku Migowym.

20 — kolacja w Zachęcie (Po prostu bistro)

25 listopada (sobota) 2017

9-10.45 — Sztuka wychodzi na ulice. Warsztaty na wystawie Radość nowych konstrukcji. (Po)wojenne utopie Mariana Bogusza

Prowadzenie: Marta Kwapich

Marian Bogusz to jedna z ciekawszych postaci polskiej powojennej sceny artystycznej. Malarz, scenograf, projektant, przede wszystkim zaś niezwykły wizjoner i popularyzator sztuki.  Od początku jego twórczej działalności przyświecała mu idea edukacji estetycznej oraz aktywnego kształtowania otoczenia człowieka poprzez sztukę. Zdaniem Bogusza ważną misją artysty miało być dążenie do ulepszania przestrzeni, a co za tym idzie również rodzących się w niej stosunków międzyludzkich. Właśnie te zagadnienia staną się tematem naszych warsztatów, w ramach których postaramy się stworzyć projekt ekspozycji prezentującej sztukę w wybranej przestrzeni publicznej.

Marta Kwapich – absolwentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim, obecnie studiuje wzornictwo na Akademii Sztuk Pięknych. W Zachęcie oprowadza po wystawach i prowadzi warsztaty dla młodzieży. Interesuje się historią kultury, sztuki oraz designu i te właśnie wątki stara się eksponować podczas zajęć edukacyjnych.

10.45-11 — przerwa

11-13 — warsztaty wokół twórczości Mariana Bogusza

Prowadzenie: Zofia Hejke

Zofia Hejke — animatorka kultury, edukatorka, nauczycielka reklamy i artystka (tkanina unikatowa i malarstwo). Kolejność nie jest przypadkowa. Jej ostatnie lata zawodowe zdominowane zostały przez różne projekty określane jako edukowanie przez sztukę. Od 2013 współpracuje z działem edukacji galerii Zachęta, prowadząc warsztaty twórcze w ramach szkoleń dla nauczycieli. Wykształcenie artystyczne rozszerzone o formy podyplomowych studiów m.in. zarządzanie kulturą w strukturach Unii Europejskiej czy strategia reklamy.

13-13.15 — przerwa

13.15-14.45 — Twórcza moc języka. Warsztaty na wystawie Marii Anto

Prowadzenie: Marcin Matuszewski

Maria Anto często czerpała inspiracje z poezji. Jednym z bliskich jej poetów był Bolesław Leśmian. Podobnie jak w jego poezji, w malarstwie Anto swobodnie łączy przyrodę, świat ludzi oraz wytwory zbiorowej i własnej wyobraźni. Na przykładzie ich twórczości widać, że język (literacki czy malarski) ma moc kreacji, stwarzania świata. Malując czy opisując postaci, zwierzęta, rośliny artyści powołują je do życia. Sami stwarzają panujące w tym świecie prawa i atmosferę. Na warsztatach przeczytamy wybrane wiersze Bolesława Leśmiana i spróbujemy połączyć je z obrazami Marii Anto. Zobaczymy co wyniknie ze zderzenia tych dwóch niezwykłych światów. Zastanowimy się jaką rolę w kreacji tego świata ma obiorca – jego skojarzenia i wyobraźnia.

Marcin Matuszewski — student kulturoznawstwa w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. W  Zachęcie prowadzi warsztaty dla młodzieży, oprowadza po wystawach, prowadzi spotkania z cyklu Sztuka dostępna oraz szkolenia dla nauczycieli. W wolnych chwilach tworzy kolaże.

15 — obiad w Zachęcie (Po prostu bistro)

15 grudnia (piątek) 2017

16.30-18 — warsztaty Tęczowe haiku na wystawie Sarkis. Tęcza anioła

Prowadzenie: Marcin Matuszewski

Wystawa Sarkisa — ormiańskiego artysty konceptualnego, jednego z najważniejszych klasyków sztuki XX i XXI wieku — to świetna okazja do zastanowienia się nad różnymi koncepcjami prezentowania historii, tradycji i doświadczeń zbiorowych. Jego wystawę obejrzymy myśląc o haiku — prostej formie  poetyckiej o konkretnej i niezmiennej strukturze, wywodzącej się z Japonii okresu Edo. Podczas warsztatów zastanowimy się, jak słowo może funkcjonować w przestrzeni oraz jak może łączyć się w językowe konstelacje. W oparciu o neony prezentowane na wystawie spróbujemy stworzyć nasze własne tęczowe haiku.

Marcin Matuszewski — student kulturoznawstwa w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. W  Zachęcie prowadzi warsztaty dla młodzieży, oprowadza po wystawach, prowadzi spotkania z cyklu Sztuka dostępna oraz szkolenia dla nauczycieli. W wolnych chwilach tworzy kolaże.

18 — kolacja w Zachęcie (Po prostu bistro)

16 grudnia (sobota) 2017

9-10.45 — wykład o twórczości Wojciecha Bąkowskiego

Prowadzenie: Karolina Vyšata

Karolina Vyšata — historyczka sztuki, kuratorka, edukatorka, animatorka kultury. Absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i podyplomowych Muzealniczych Studiów Kuratorskich Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Współpracowała z Muzeum Narodowym w Warszawie, Zachętą – Narodową Galerią Sztuki, Uniwersytetem Dzieci. Kuratorka i realizatorka programów edukacyjnych i wystaw sztuki współczesnej. Od 2008 roku związana z Galerią Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie, w ramach której m.in. realizuje projekt www.sztuka24h.edu.pl.

10.45-11 — przerwa

11-13 — warsztaty wokół twórczości Wojciecha Bąkowskiego

Prowadzenie: Zofia Hejke

Zofia Hejke — animatorka kultury, edukatorka, nauczycielka reklamy i artystka (tkanina unikatowa i malarstwo). Kolejność nie jest przypadkowa. Jej ostatnie lata zawodowe zdominowane zostały przez różne projekty określane jako edukowanie przez sztukę. Od 2013 współpracuje z działem edukacji galerii Zachęta, prowadząc warsztaty twórcze w ramach szkoleń dla nauczycieli. Wykształcenie artystyczne rozszerzone o formy podyplomowych studiów m.in. zarządzanie kulturą w strukturach Unii Europejskiej czy strategia reklamy.

13-13.15 — przerwa

13.15-14.45 — Wykład Co tworzyłby dziś Paul Cézanne? Liczne oblicza sztuki współczesnej

prowadzenie: dr Monika Murawska

Sztuka współczesna jest wieloforemna, nie jest jak linia prosta, ale jak „zygzak”, bowiem zbacza z obranych dróg, zmienia tory i zaskakuje. To sztuka po końcu sztuki, jak ujmuje to Arthur Danto, ponieważ nie jest już tym, czym była kiedyś, już sto lat temu jej paradygmat uległ radykalnemu przekształceniu. Zmieniła się też funkcja artysty. Stefan Morawski wyznaczył swojego czasu cztery drogi, jakimi podąża dziś artysta: doznanie, mass media wraz z działaniami w codzienności, nowe technologie i konceptualizm. Czasem drogi te krzyżują się ze sobą i splatają, ale niekiedy biegną od siebie niezależnie.

Pytanie, jakie chcemy tu postawić, dotyczy istoty samej sztuki, czy też jej nieuchwytności. A także tego, jak zmieniła się rola artysty, czy i gdzie we współczesnym świecie znalazłoby się jeszcze miejsce dla takiego twórcy jak Paul Cézanne, dla koryfeusza nowoczesności, artysty buntownika, malarza odrzucanego przez wiele lat i skłóconego ze światem. Czy artysta widzi więcej, czy, paradoksalnie, mniej, ponieważ pomija to, co według niego nieistotne? Czy sztuka nie zdaje sprawy raczej z rozpadu rzeczywistości niż z jej spoistości i swojskości? Co wobec tego tworzyłby dziś Cézanne?

dr Monika Murawska — absolwentka filozofii i historii sztuki na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie zajmowała się przede wszystkim historią filmu. Studiowała na Université Paris X Nanterre i Katholieke Universiteit Leuven. W 2008 roku obroniła doktorat na Uniwersytecie Warszawskim poświęcony współczesnej fenomenologii francuskiej. Jest trzykrotną stypendystką rządu francuskiego, sekretarzem redakcji „Przeglądu Filozoficzno-Literackiego” i członkiem Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego. Autorka książek: Problem innego (2005) i Filozofowanie z zamkniętymi oczami (2011) oraz licznych artykułów na temat fenomenologii sztuki.

15 — obiad w Zachęcie (Po prostu bistro)

12 stycznia (piątek) 2017

16.30-17.30 oprowadzanie po wystawie Anny Ostoi

Prowadzenie: Sara Herczyńska

Sara Herczyńska – studentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim. Doświadczenie w edukacji i organizacji wydarzeń kulturalnych zdobyła w ramach projektu Moishe House Warszawa. Edukatorka i przewodniczka w Zachęcie, prowadzi warsztaty dla młodzieży.

17.30 – wyjście na spektakl TR Warszawa w ATM Studio (dojazd autobusem 146 z przystanku Rondo Waszyngtona do przystanku Jeziorowa)

19.00 – spektakl „Moja walka”

13 stycznia (sobota) 2017

9—12.00 Miłośnik sztuki. Spotkanie i warsztaty z Karoliną Bregułą

prowadzenie: Karolina Vyšata

Tytułowy Miłośnik sztuki to „everyman, który choć nie jest zawodowym znawcą sztuki i często rozumie ją inaczej niż krytycy, czerpie z niej prawdziwą radość” (http://karolinabregula.com/index.php/portfolio/project/pl/28).

A jaki jest nasz stosunek do sztuki? Jak na nią patrzymy? Jak interpretujemy? Jak odczuwamy? Czy często używamy sformułowania „nie rozumiem”? W czasie spotkania z Karoliną Bregułą zapoznamy się z twórczością artystki oraz spróbujemy swoich sił w alternatywnych (?) formach interpretacji.

Karolina Breguła (ur. 1979) – artystka multimedialna, autorka instalacji, happeningów, wideo i fotografii. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi, doktorantka na tej samej uczelni. Jej prace pokazywane były między innymi w Muzeum Narodowym w Warszawie, w Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki, w Jewish Museum w Nowym Jorku czy na 55. Biennale Sztuki w Wenecji. Laureatka drugiej nagrody w konkursie Spojrzenia 2013 i trzeciej nagrody Samsung Art Master 2007. Laureatka wielu stypendiów jak stypendium Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, stypendium Młoda Polska i stypendium Funduszu Wyszehradzkiego. Autorka takich projektów jak Fire-Followers (2013), Biuro tłumaczeń sztuki (2010) czy Niech nas zobaczą (2003). W kolekcji Zachęty znajduje się praca artsytki Biuro budowy pomnika (2016) https://zacheta.art.pl/pl/kolekcja/katalog/bregula-karolina-biuro-budowy-pomnika

Karolina Vyšata — historyczka sztuki, kuratorka, edukatorka, animatorka kultury. Absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i podyplomowych Muzealniczych Studiów Kuratorskich Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Współpracowała z Muzeum Narodowym w Warszawie, Zachętą – Narodową Galerią Sztuki, Uniwersytetem Dzieci. Kuratorka i realizatorka programów edukacyjnych i wystaw sztuki współczesnej. Od 2008 roku związana z Galerią Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie, w ramach której m.in. realizuje projekt www.sztuka24h.edu.pl.

12.00 przerwa kawowa, lunch

12.15—13.45 Warsztaty wokół twórczości Anny Ostoi

prowadzenie: Zofia Hejke

Zofia Hejke — animatorka kultury, edukatorka, nauczycielka reklamy i artystka (tkanina unikatowa i malarstwo). Kolejność nie jest przypadkowa. Jej ostatnie lata zawodowe zdominowane zostały przez różne projekty określane jako edukowanie przez sztukę. Od 2013 współpracuje z działem edukacji galerii Zachęta, prowadząc warsztaty twórcze w ramach szkoleń dla nauczycieli. Wykształcenie artystyczne rozszerzone o formy podyplomowych studiów m.in. zarządzanie kulturą w strukturach Unii Europejskiej czy strategia reklamy.

14 przerwa kawowa

14.15—15.30 prezentacje uczestników szkolenia

Chcielibyśmy się dowiedzieć, czy i w jaki sposób zajęcia przeprowadzone w ramach szkolenia zainspirowały Państwa do poprowadzenia lekcji w szkole. Czy poprowadziliście warsztaty według scenariusza zaprezentowanego podczas szkolenia? Co zmieniliście? A może wymyśliliście całkiem inne warsztaty wokół twórczości artystów, z których twórczością zapoznaliście się podczas szkolenia? Może zainspirowała was Gra w kolekcję? A może wypróbowaliście metody pracy, którymi posługują się edukatorzy Zachęty? Jak odebrali to uczniowie? Jakie elementy szkolenia uważacie za wartościowe? A jakie uważacie za niemożliwe do zrealizowania w szkole? Każdy uczestnik będzie miał 5 minut na krótką relację, którą można zilustrować zdjęciami dokumentującymi zajęcia lub efekty pracy.

15.30 obiad w Zachęcie